Future Dikes: De dijken van de toekomst
Nederland staat wereldwijd bekend om zijn waterbeheer en dijken. Maar hoe kunnen we deze cruciale waterkeringen versterken op een manier die niet alleen functioneel is, maar ook bijdraagt aan de biodiversiteit?
Het project 'Future Dikes' van de Radboud Universiteit zoekt het antwoord op deze vraag. Future Dikes richt zich op het ontwikkelen van dijken die niet alleen hartstikke veilig zijn, maar ook fungeren als kleurrijke natuurgebieden.
In deze blog duiken we dieper in op de visie achter Future Dikes, de onderzoekstechnieken en de impact op de natuur.
Waarom zijn soortenrijke dijken zo belangrijk?
Traditioneel worden Nederlandse dijken voornamelijk bekleed met vlakgrasland. Op dit moment zijn maar zo’n 3 tot 5 procent van de dijken soortenrijk. Dit percentage moet hoger worden vindt Future Dikes! Hun onderzoek toont namelijk aan dat een mix van grassen en kruiden, oftewel een soortenrijke bekleding, voordelen biedt. Zo dragen deze soortenrijke dijken bij aan het versterken van de biodiversiteit in Nederland. Ze bieden een thuis voor diverse planten- en insectensoorten. Doordat de dijken door heel Nederland heen slingeren, functioneren ze ook als mooie ‘stepping-stones’ voor veel insecten. Ze kunnen hierdoor makkelijker van plek naar plek komen.
De twee fases van het Future Dikes project
Future Dikes heeft het project opgedeeld in 2 fases. We zullen per fase uitleggen wat de focus is en waarom dit van belang is.
Fase 1: Onderzoek naar soortenrijke grasbekleding
In de eerste fase lag de focus op het onderzoeken van de effectiviteit en veiligheid van soortenrijke grasbekledingen. Door middel van veldproeven en laboratoriumtests werd vastgesteld dat deze bekledingen net zo sterk zijn als traditionele grasbekledingen. Tegelijkertijd bevorderen ze ook de biodiversiteit. Daar worden wij blij van!
Daarnaast werd onderzocht welke combinaties van kruiden en grassen het meest geschikt zijn voor verschillende soorten dijken. Zo spelen factoren als bodemtype, vochtigheid en zoutgehalte een belangrijke rol bij de keuze voor een geschikt zaadmengsel.
Wetenschappers werkten samen met ecologen om inzicht te krijgen in hoe soortenrijke dijkbekleding de wortelstructuur beïnvloedt. Dit is belangrijk om te achterhalen om te zien hoe deze wortelstructuur bijdraagt aan de erosiebestendigheid van de dijken. Op dit moment zit fase 1 erop, de resultaten waren veelbelovend! Ze vormden de basis voor de volgende stap: praktijkproeven.
Fase 2: Implementatie en praktijkproeven
De tweede, én huidige, fase richt zich op het toepassen van de opgedane kennis in de praktijk. Dit doen ze door het aanleggen van proefvakken op bestaande dijken. Ze testen op verschillende dijken met een variatie aan bodemtypes, maar ook met diverse zaadmengsels. Op meerdere locaties in Nederland lopen proefprojecten om de groei van soortenrijke grasbekleding in diverse omstandigheden te testen. Future Dikes onderzoekt ook wat de invloed van klimaatverandering op de veiligheid van de dijken kan zijn. Dit doen ze door zogenoemde droogteproeven en faalkansberekeningen.
Wij doneren 50.000 euro aan Future Dikes zodat zij mooie stappen kunnen maken binnen hun project. Zo brengen ze eerst de uitgangssituatie in kaart, zoals de bodemsoorten, ligging en aanwezige flora. Vervolgens stellen ze een plan van aanpak op en adviseren over geschikte beplanting, inclusief een op maat samengesteld zaadmengsel. Daarnaast werken ze een beheerplan uit voor maaien en onderhoud. Tot slot monitoren ze de biodiversiteit op de dijk om de langetermijneffecten te volgen en waar nodig bij te sturen. Met als einddoel het creëren van soortenrijke dijken die net zo veilig zijn als de huidige dijken.
De impact op mens en natuur
Future Dikes gaat verder dan alleen waterveiligheid. Dit project laat zien dat infrastructuur niet ten koste hoeft te gaan van natuur, maar er juist een versterkend effect op kan hebben. Door de introductie van meer biodiversiteit in dijklandschappen ontstaan nieuwe leefgebieden voor bijen, vlinders en andere insecten. Dit is op zijn beurt weer gunstig voor vogels en kleine zoogdieren.
Daarnaast is een natuurrijke dijk ook een feestje voor de mensen in de omgeving. De kleuren, de geur, alle rondvliegende insecten, noem maar op!
Wij zijn enorm onder de indruk van dit project en kunnen niet wachten op het eindresultaat. Hoe mooi zou het zijn als heel Nederland straks soortenrijke dijken heeft? Een kleurrijk en veilig bestaan!
Ken, of ben jij een dijkbeheerder met interesse in dit project? Neem dan vooral contact op met Future Dikes. En wie weet bezit jij binnenkort een prachtige soortenrijke dijk.
In gesprek met Liesbeth
Verhuurster van huisjes: 58099 & 52158
Wonen aan een dijk is puur genieten. Het charmante uitzicht op de meanderende Maas, de langskomende fietsers, wandelaars en de grazende schapen zorgen voor een typisch Nederlands landschap. Prachtig! Liesbeth merkt dat de veiligheid die de dijken bieden niet het eerste is waar gasten aan denken. Vooral de schoonheid van de dijk wordt als eerste benadrukt.
Wat haar heel erg aanspreekt, is het idee dat dijken ingezet kunnen worden als een groen netwerk voor biodiversiteit. Door gebieden met elkaar te verbinden, kunnen insecten en andere dieren zich makkelijker verspreiden.
‘’Zo’n goed idee om dijken te gebruiken als een netwerk voor de natuur. Zelfs bloemzaden verspreiden zich over rivieren naar de andere kant. Hoe mooi is dat!’’
Ze merkt dat ze bij dit soort dingen tegenwoordig steeds vaker stilstaat, al is het onderwerp “Future Dikes” nog relatief onbekend. Zo zag ze laatst namelijk een citroen vlinder. Dit was er maar één. Er is dus nog wel een lange weg te gaan! Ook valt het haar op dat er vanuit de gemeente vaak te vroeg gemaaid wordt. Hierdoor krijgen insecten vaak niet eens de kans om te genieten van de nectar. Daarom zou een dijk vól bloemen hier een mooie oplossing voor zijn! Ze hoopt dat er hierdoor meer insecten, zoals vlinders in de omgeving komen. En dit zorgt natuurlijk ook voor een ontzettend mooi uitzicht.
“Ik wil ook wel zo’n bloemrijke dijk!’’